Zeist is een uitgestrekte gemeente, voornamelijk gesitueerd in het bosrijke gebied op de zuidflank van de Utrechtse Heuvelrug. Aan de zuidwestzijde behoort een deel van het Kromme Rijngebied tot de gemeente. Naast de hoofdkern Zeist behoren Austerlitz, Huis ter Heide, Bosch en Duin en Den Dolder tot het grondgebied. Een belangrijk deel van de gemeente behoort tot de Stichtse Lustwarande. De Stichtse Lustwarande is een lange reeks van meer dan honderd buitenplaatsen en landgoederen langs de zuidwestelijke rand van de Utrechtse Heuvelrug. Deze reeks strekt zich uit van De Bilt tot Rhenen.
De structuur van het dorp Zeist wordt nadrukkelijk bepaald door de aanwezigheid van het Slot Zeist en de bijbehorende Slotlaan en Verlengde Slotlaan als centrale as enerzijds en dwars daarop de Stichtse Lustwarande anderzijds. De oorspronkelijke dorpskern bevindt zich op het knooppunt van beide structuren. In de directe nabijheid van het slot (gebouwd tussen 1677 en 1686) bevinden zich het Broeder- en Zusterplein, in eigendom van het Zeister Zendingsgenootschap.
